يک شهيد را نمي بيني که چه شيرين وچه آرام مي ميرد ؟ براي آنها که به روز مره گي خو کرده اند وبا خود ماندگارند ، مرگ ،فاجعه ي شوم و هولناک زوال است ،گم شدن در نيستي است. آنکه آهنگ هجرت از خويش کرده است ،با مرگ آغاز مي شود، چه عظيم اند مرداني که عظمت اين فرمان شگفت را شنيده اند وآن را به کاربسته اند که: بميريد پيش از آن که بميريد . چنين مي پندارم که در اين سوره ،مخاطب خداوند تنها پيامبر نيست ، روي سخن با همه ي آن هائي است که در جامه ي خويش پيچيده اند :اي به جامه ي خويش فروپيچيده برخيز وجامه ات را پاکيزه ساز وپليدي را هجرت کن.طنين قاطع وکننده ي وحي در فضاي درونم مي پيچد وصداي زنگ هاي اين كارواني را که آهنگ رحيل کرده است مي شنوم. هجرت آغاز شده است ومي دانم که اين آتشي که اکنون چنين ديوانه در من سربرداشته است نه يک حريق ،که آتش کاروان است آتشي که بر راه مي ماند وکاروان مي گذرد دکتر علي شريعتي - هانا آويني